Του Έρωτα και του Αγώνα...

...για την Αυτοδιάθεση και την Ελευθερία,

             Δύο παράλληλες ιστορίες            

Το συγκεκριμένο αφιέρωμα έχει
δύο όψεις... σαν ένα νόμισμα.
Οι διηγήσεις της γιαγιάς από τη
μία αντιπαραβαλλόμενη με τις 

ιστορικές καταγραφές από την άλλη.

Του Αγώνα, του παππού Κωνσταντή...  και του έρωτα, μιας "επαναστατικής πένας" της εποχής, του Αλέξανδρου Μ., για την Καναροπούλα...  Έτσι την φωνάζανε στη γειτονιά.   
Η μικρή Λουκία θύμωνε.... Τ' αδέλφια γελάγανε... Ο Λυκούργος σήκωνε το ένα φρύδι. 
Η Βέρα ζήλευε... γιατί μόνο τη Λουκία... Καναροπούλα ?  Εκείνη δηλαδή τί...?  Δεν ήταν κι εκείνη εγγονή -άντε δισεγγονή- του Κανάρη ? 

Στο σπίτι... οι ιδέες, ατίθασες, φρέσκιες...  Η κυρα-Δέσποινα μ' αυτές τις ιστορίες την μεγάλωσε...  

Δεν θυμάται πόσο ήταν, που "έστηνε τις εικόνες",  με τις διηγήσεις της μάνας της, για το "δικό τους λιοντάρι"... τον οραματιστή θαλασσινό, που "γέννησε ιστορία", αλλά και για όλα τα άλλα ατρόμητα γενναία παλληκάρια, που... ευτυχώς, έδωσαν τα πάντα στην μεγάλη ιδέα, της απελεύθερης Ελλάδας,  και που... δυστυχώς προδόθηκαν εκ των έσω... 

"Κωνσταντίνος Κανάρης ο πυρπολητής". Έτσι κατέγραψε η ιστορία τον παππού της...

Ρώταγε τη μάνα της λεπτομέρειες, τί ρούχα φόραγε... η μάνα τής περιέγραφε πόσο στενάχωρα ένιωσε όταν αποχωρίστηκε τη βράκα του... για τη βελάδα και το σκληρό κολάρο (σήμα κατατεθέν της αστικής τάξης), πόσο δυσκολεύτηκε με το μπαστούνι και το απαραίτητο ημίψηλο όταν πήγαινε στο παλάτι... 

Ούτε θυμάται πια, μούλεγε, τις φορές που προσπαθούσε να της περιγράψει πόσο άβολο ήταν όταν τον έφερνε άμαξα από τη Βουλή αλλά και πόσο φιλόξενα υποδέχονταν τους "απεσταλμένους", όταν τον επισκέπτονταν διάφοροι από δαύτους, στο σπίτι του με κολακείες μήπως πετύχουν κάτι, μήπως κερδίσουν την εύνοιά του... ?

Τον φοβόντουσαν...  οι άλλοι, οι της αυλής...  τον "πίστευαν"  οι νέοι, ασκούσε γοητεία με τη ορμή του, την εμμονή του στις "αρχές" του, και τα λίγα λόγια του.  Λόγια ντόμπρα και σταράτα.  Η χώρα, ο λαός, (ακόμα κι ο βασιλιάς... αλλά δεν μπορούσε να το δει), είχαν ανάγκη ένα Δημοκρατικό Σύνταγμα...  
- «Πρέπει να δοθούν ελευθερίες φίλε μου αλλά και έλεγχος στα θέματα του δημοσίου χρέους... δεν θέλω να βγουν αληθινοί οι φόβοι μου...» εμπιστεύθηκε σ' ένα φίλο του.

Είχε συσπειρώσει γύρω του όλο το προοδευτικό χώρο, η νέα γενιά έπινε νερό στ' όνομα τού Κωνσταντή Κανάρη.  Η στάση του, συνεπής, μέχρι τέλους. Ποτέ δεν έκανε πίσω, δεν ξεπουλήθηκε... Δεν τους χρώσταγε τίποτε. Του χρωστάγανε τα πάντα. 

___________                                                                                                        ___________

Πλατεία Κοραή, Αθήνα

      Η αυλή έβλεπε με αγωνία ότι ο Κανάρης είχε γίνει επίκεντρο της αντίδρασης κατά των ανακτόρων και έπρεπε να τον πάρουν με το μέρος των και έτσι να τον εξουδετερώσουν.

Ο βαθμός του ναυάρχου και μηνιαία σύνταξη 1.000 δραχμών, έρχεται σαν πρόταση από το παλάτι, στον παλαίμαχο μαχητή.  Στην άρνηση του περήφανου αγωνιστή ο Όθων υποβάλει σχετικό νομοσχέδιο στη βουλή και στη συνέχεια δημοσιεύεται στην "Γενική Εφημερίδα" της κυβερνήσεως. Η απάντηση του "απροσκύνητου" Κανάρη δεν σήκωνε παρερμηνείες.  Αδιαπραγμάτευτη και καθαρή:

           "Κύριε υπουργέ,
                                         Με απορίαν μου ανέγνων χθες το εσπέρας εις την "Γενική Εφημερίδα" του υπουργείου, εις το επίσημον αυτής μέρος την δημοσίευσιν νομοσχεδίου, χορηγούντος εις εμέ σύνταξιν δραχμαί 1.000.

Ηπόρησα δε διότι προς τον απεσταλμένον του βασιλέως κ. Ιωάννην Κολοκοτρώνη απήντησα σαφώς και καθαρώς, ότι, δεν δέχομαι ούτε την σύνταξιν ούτε τον βαθμόν του αντιναυάρχου, τα οποία ήλθε επιφορτισμένος να μοι προσφέρη. 

Τω προσέθεσα δε ότι δεν επεθύμουν να ευρεθώ εις την δυσάρεστον ανάγκη να εκθέσω την υπογραφή της μεγαλειότητός του, εκφράζων δημοσία την αποποίησίν μου, και ότι εν σχεδίω ακόμα ευρισκομένου του πράγματος, δεν έπρεπε να προοδεύση τούτον περισσότερον, ούτε να διαδοθή, αναδεχθείς από μέρους μου, να φυλάξω απόρρητον την μεταξύ μας ομιλία. 

Όπερ και ετήρησα. Και άλλοτε οσάκις μοι εγένοντο τοιαύται προτάσεις υπό υπουργών απήντησα με την αυτή γλώσσα και εδήλωσα, ότι η αντιπολίτευσίς μου δεν πηγάζει εκ της παραγνωρίσεως των εμέ αφορώντων δικαιωμάτων (διότι έχω την πεποίθησιν, ότι μια ημέρα το Ελληνικό έθνος θέλει αναγνωρίσει και αποδώσει αυτά εις την οικογένειά μου) αλλ' ότι επήγαζε από την κυβερνητικήν πορείαν, ήτοις εμηδένισε το συνταγματικό πολίτευμα και εμάρανε τας εθνικάς δυνάμεις. 

Τοιουτοτρόπως έκαστος ευκόλως θέλει εννοήσει, ότι μοι ήτο αδύνατον, να δεχθώ από του σημερινού συστήματος, έστω και την πλατυτέραν και κολακευτικωτέραν ικανοποίηση των δικαιωμάτων μου, χωρίς να δώσω υπονοίας, ότι εις την πολιτικήν μου διαγωγήν εισχωρεί η ιδέα του ατομικού συμφέροντος της προσβληθείσης φιλαυτίας μου. 

Εκ τούτων, ελπίζω, δύναται να δικαιολογηθεί παντελώς η δια της παρούσης επαναλαμβανόμενη αποποίησίς μου, αν και λυπούμαι ειλικρινώς, τεθείς εις τοιαύτην ανάγκην.

                             Υποσημειούμαι με την προσήκουσα υπόληψιν

                                                         Κ. Κανάρης"

Η επιστολή-κόλαφος του Κανάρη κάνει τρομερή εντύπωση. Όταν όλοι είχαν σπεύσει να αποδεχθούν ανάλογες προτάσεις για να πραγματοποιήσουν τις πολιτικές τους επιδιώξεις, κυβέρνηση και ανάκτορα δεν μπορούσαν να πιστέψουν πώς ο Κανάρης αρνήθηκε αυτά τα προνόμια. 

Αυτά και άλλα πολλά προσπαθούσε, η εγγονή του σεμνού αγωνιστή, να πει με τέτοιο τρόπο στην διψασμένη για ανδραγαθήματα κόρη της Λουκία, ώστε η εικόνα που θα σχημάτιζε από την πολιτική δράση του παππού Κανάρη, να γίνει, για αυτό το διψασμένο, τρυφερό ζυμάρι, μπούσουλας στις επιλογές που θα έκανε στη ζωή της... 

Στα διαλείμματα... στα κενά από τις διάφορες φροντίδες...  παιδιά, σπίτι, ψώνια...  η μικρή όπου κι αν ήταν απασχολημένη....  σχεδόν αμέσως, η μάνα,  την ένιωθε δίπλα της...  με νέες ερωτήσεις κάθε φορά... το πάθος της να μάθει, συνέπαιρνε και την ίδια...   

Άλλωστε μήπως δεν ήταν και υποχρέωσή της να μάθουν τα παιδιά της για τους προγόνους τους ?  
 

- Λουκία: «Και... τί  απάντησε ο παππούς στον βασιλέα μάνα όταν του πρότεινε να κυβερνήσει την Ελλάδα...?» 

Άντε πάλι... ούτε θυμάται η κυρα-Δέσποινα πόσες φορές είχε απαντήσει σ' αυτήν την ερώτηση.  Κάθε φορά έψαχνε τις λέξεις της απάντησής της...  Δεν ήθελε να διαφέρουν πολύ οι περιγραφές μεταξύ τους, και που να θυμάται τις ίδιες  εκφράσεις ?

- Κυρα-Δέσποινα: «Με όλο το σεβασμό στο πρόσωπό σας μεγαλειότατε και αφού σας ευχαριστήσω για την τιμήν που μοι κάνετε, παρακαλώ σας δεχθείτε τις επισημάνσεις μου, για το καλό της μοναρχίας, για την διατήρηση της τάξης...  Η Ελλάδα δεν θα άντεχε άλλες τραγωδίες. 
Δεν βιάζομαι να κυβερνήσω τη χώρα.  Παρακαλώ να εξετάσετε με τη δέουσα προσοχή το υπόμνημα που σας υποβάλω με όλες τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις. Φιλελευθεροποίηση των νόμων περί τύπου και έλεγχος και ρυθμίσεις στα θέματα του δημοσίου χρέους....»

Η μικρή δεν κουνιότανε... Κράταγε ακόμα και την αναπνοή της. Την είχε μάθει από παιδί να της μιλάει σαν σε μεγάλο... Της είχε πει να την ρωτάει όταν δεν καταλαβαίνει κάποια λέξη... 

Τον Ιανουάριο του 1862 ο Όθωνας τελικά, του αναθέτει τον σχηματισμό κυβέρνησης.

Ο Κανάρης προτείνει έναν κατάλογο με υπουργούς, που όλοι τους είχαν επαναστατικές απόψεις, λέγοντας στον Όθωνα ότι μόνο με τέτοια κυβέρνηση θα ήταν δυνατόν και η μοναρχία να σωθεί και η τάξη στη χώρα να διατηρηθεί. 

Επιπλέον τους υπουργούς να τους ορίζει η κυβέρνηση, υποβάλει ένα υπόμνημα με όλες τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις. «Φιλελευθεροποίηση των νόμων περί τύπου και έλεγχος και ρυθμίσεις στα θέματα του δημοσίου χρέους.»

Ο Όθωνας όπως ήταν φυσικό δεν δέχεται και δίνει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ιωάννη Κολοκοτρώνη. Ο Κανάρης περνά ανοιχτά στην αντιπολίτευση.   

Την 1η Φεβρουαρίου του 1862 εξερράγη – έστω νωρίτερα κατά δύο ημέρες- η Ναυπλιακή Επανάσταση, κατά της Οθωνικής κυριαρχίας. 

Το ιστορικό Ναύπλιο, η πόλη που υποδέχτηκε το 1833 τον πρώτο μονάρχη της χώρας, με ενθουσιασμό και ελπίδες, έμελλε να είναι και η πόλη που κατάφερε τρομακτικό χτύπημα στο σύστημα που είχε καταλύσει το Σύνταγμα.

Αν και η Ναυπλιακή Επανάσταση κατεστάλη από το στρατό του Όθωνα, το μήνυμα και το πνεύμα του κινήματος, λειτούργησαν ως θρυαλλίδα και πυρσός για την υπόλοιπη Ελλάδα και κυρίως την Αθήνα. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, σύσσωμο το έθνος ολοκλήρωσε αναίμακτα ό,τι στο Ναύπλιο αιματηρά είχε ξεκινήσει και έδωσε τέλος σ’ ένα πολύχρονο αγώνα για την εκθρόνιση του Όθωνα και της Αμαλίας και τη διάλυση του συστήματος.
____________                                                                                                       ____________

Στο Μεταξουργείο στο πατρικό, υπήρχε μια εικόνα που η Λουκία έτρεφε ιδιαίτερη αδυναμία γι αυτήν.  Πιο σωστά θα τον λέγαμε πίνακα, μια ζωγραφισμένη αναπαράσταση της αυλής των Γκλύξμπουργκ στη Δανία τη στιγμή που η ελληνική τριανδρία Κανάρης, Βούλγαρης και Μπενιζέλος Ρούφος,  προσφέρουν το ελληνικό στέμμα στον βασιλέα.

Ένας ολόκληρος κόσμος να κρέμεται στο κέντρο του τοίχου, στο καλό δωμάτιο του σπιτιού τους, εξάπτει τη φαντασία του κοριτσιού...  Ψάχνοντας ένα-ένα τα πρόσωπα, ερμήνευε τις εκφράσεις τους...  κι αυτοί γνωστοί της λες την έπαιρναν μαζί τους... μέσα στην εικόνα, δίπλα στις μικρές φιγούρες... είχε κι εκείνη της θέση της...  δίπλα στον παππού  ! 
Στην πρώτη ευκαιρία σωρός οι ερωτήσεις.  Αστείρευτη πηγή, η μάνα...  δώσ' του και της έλεγε....  
___________                                                                                                      ___________

10 Οκτωβρίου 1862.  Ο Όθων και η Αμαλία αποπλέοντας  για την Βαυαρία 

Ελλάδα 1863.    Τους τρεις πρώτους μήνες  της νέας χρονιάς -1863-, το ελληνικό στέμμα προσφερόταν από τους Βρετανούς στα μικρά κράτη της Κεντρικής Ευρώπης....  Όμως το πρόσφατο παρελθόν στην Ελλάδα λειτουργούσε αποτρεπτικά...

Μετά από αρκετές αρνήσεις να αναλάβουν τον ελληνικό θρόνο, στις 10 Μαρτίου του 1863 παρουσιάσθηκε ο νεαρός (μόλις 17 ετών) Χριστιανός Γουλιέλμος Φερδινάνδος Αδόλφος Γεώργιος του οίκου Γκλύξμπουργκ της Δανίας, πρόθυμος να αναλάβει τον Θρόνο χωρίς καμία διαπραγμάτευση ή άλλη απαίτηση. 

Τελικά, στις 18 Μαρτίου 1863, μετά από αγγλική παραίνεση, η Εθνοσυνέλευση με το ΚΕ’ ψήφισμά της επικυρώνει την εκλογή του Γεωργίου στον ελληνικό Θρόνο. 
Μια αντιπροσωπεία Ελλήνων, με επικεφαλής τον Ναύαρχο πια Κανάρη, στις 10 Μαΐου 1863, ταξίδεψε στη Δανία για να προσφέρει συμβολικά το Ελληνικό Στέμμα στον νεαρό πρίγκιπα.

Το 1877 ο Κανάρης σχηματίζει οικουμενική κυβέρνηση (πρώτη χρήση αυτού του όρου)...
Με τις νέες συνθήκες, μετά το τέλος του Ρωσοτουρκικού πολέμου, ο λαός τον "φέρνει" πάλι στην πολιτική σκηνή, σαν τον πιο έμπιστό του να διεκδικήσει τα εθνικά δίκαια. 
Όμως ο  μπουρλοτιέρης είχε κουραστεί πια... ο γηραιός ναύαρχος είχε προσφέρει το μερτικό του... και με το παραπάνω...  
Στις 2 Σεπτεμβρίου 1877 στο σπίτι του στη Κυψέλη αφήνει την τελευταία του πνοή και σταματάει να προσφέρει στο Έθνος. 
Η οικουμενική κυβέρνηση μένει ακέφαλη...   Η ανησυχία συνεχίζεται για την τύχη των υπόδουλων Ελλήνων στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που βρισκόταν σε πόλεμο με τη Ρωσία.

     Αύγουστος του 1903, ένα κολασμένο καλοκαίρι στην αυγή του νέου αιώνα.

 

    Η χρονιά θα ξεκινήσει δύσκολα αφού την πρώτη του μέρα, του Ιανουαρίου, «Ο Εδουάρδος Ζ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου ανακηρύσσεται αυτοκράτορας της Ινδίας !» 

 

    «Τον Απρίλιο στο Κισινάου της Μολδαβίας ξεκινά πογκρόμ, εξαναγκάζοντας δεκάδες χιλιάδες Εβραίους να αναζητήσουν αργότερα καταφύγιο στην Παλαιστίνη και το Δυτικό κόσμο.»

 

    Αρχές Αυγούστου... «Αποτυγχάνει η εξέγερση του Ίλιντεν σλαβόφωνων, κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, υπό την ηγεσία μίας βουλγαρικής μυστικής, αυτονομιστικής οργάνωσης, που συστάθηκε στα Βαλκάνια 

το 1893, κατά ορισμένους στην πόλη Ρέσεν, της περιοχής Πόλογκ των σημερινών 

Σκοπίων, και κατ' άλλους στη Θεσσαλονίκη, και δραστηριοποιήθηκε με ένοπλο αγώνα 

από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τις αρχές 

του 20ου στην περοχή των Βαλκανίων και κυρίως στη Μακεδονία. Η περίφημη Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση, τα μέλη της οποίας θεωρούσαν τη Μακεδονία μια αδιαίρετη περιοχή και υπολόγιζαν όλους τους κατοίκους της ως Μακεδόνες, 

ανεξαρτήτως θρησκείας και εθνικότητας.»

 

Ελλάδα 1903.  Το έλλειμμα του προϋπολογισμού της Ελλάδας , είχε φτάσει τα 10.000.000 χρυσές δραχμές και τα δημοσιονομικά τής χώρας απειλούνταν με τεράστια επιβάρυνση, τόσο εξαιτίας των υπέρογκων δαπανών για το στράτευμα όσο και των μυστικών κονδυλίων υπέρ του αντάρτικου αγώνα στη Μακεδονία, ο οποίος είχε ξεσπάσει και πάλι με σφοδρότητα το 1903 – 1904.
 

    Ο φλογερός δημοσιογράφος Αλέξανδρος Ματαράγκας, ο γιος του λόγιου, νομικού και διπλωμάτη Παναγιώτη Ματαράγκα έκ Κεφαλληνίας, ανήσυχο πνεύμα και ορμητικός χαρακτήρας, αποφασίζει να κάνει το μεγάλο βήμα και να στήσει την εφημερίδα του... τον "ΕΛΕΓΧΟ".  Η 19η Αυγούστου 1903 είναι η επίσημη ημερομηνία που αναφέρεται στην: 

"υπ' αρίθμ. 7476  άδεια  της Νομαρχίας Αττικής και Βοιωτίας, προς έκδοσιν εφημερίδος,  εις τον  κ. Αλεξ. Ματαράγκαν υπό τον τίτλον "ΕΛΕΓΧΟΣ".

 

     Η εφημερίδα ξεκινάει... η ζωή του, θα έλεγε, ξεκινάει... ζει με πάθος...  κυνηγάει κάθε γεγονός, κάθε είδηση... Προσπαθεί να είναι αντικειμενικός και δίκαιος με όλους... αν γίνεται... 
Γίνεται... ?  Δεν γίνεται ! Εκείνος όμως θα προσπαθούσε με όλες του τις δυνάμεις.

    

   Θυμάται τί συγκίνηση είχε γράφοντας στο φύλλο της 17ης Δεκεμβρίου για «... το επίτευγμα που θα άλλαζε τον κόσμο, δύο αμερικανών αδελφών, των Όρβιλ και Ουίλμπερ Ράιτ που πραγματοποίησαν τη πρώτη ελεγχόμενη, μηχανικά προωθούμενη και με διάρκεια, βαρύτερη από τον αέρα, ανθρώπινη πτήση, με το "Ράιτ Φλάιερ" στο Κίτι Χόουκ (Βόρεια Καρολίνα)», αναλύοντας πιο κάτω ότι:

«Είχαν προηγηθεί τέσσερις δοκιμές, διάρκειας 12, 13, 15 και 59 δευτερολέπτων. Κατά την τελευταία διανύθηκε απόσταση 260 μέτρων αλλά και πριν την πραγματοποίηση αυτών των πτήσεων υπήρξαν πολλές δοκιμές, τριετούς διάρκειας, με ανεμόπτερα και χαρταετούς.» 

Μακεδονία 1904.  Η ζωή για τον χωρικό είναι σκληρή και η δικαιοσύνη δυσεύρετη. 
Στα ορεινά και στις πιο απομονωμένες περιοχές υπάρχουν ελεύθερα χωριά, φτωχά και με άγονη γη. 

Πληρώνουν μόνο φόρους στους Τούρκους και είναι στο έλεος ληστρικών συμμοριών όταν δεν αναθέτουν την ασφάλειά τους σε τοπικούς λήσταρχους. 

Οι πιο δραστήριοι είναι εποχιακοί εργάτες, καρβουνιάρηδες ή ξυλοκόποι, ενώ άλλοι αναγκάζονταν να στραφούν στη ληστεία, επάγγελμα αρκετά αποδοτικό εκείνη την εποχή. 

Η Μακεδονία δεν έχει οδικό δίκτυο και με περιοχές τελείως απομονωμένες η μια από την άλλη με έλλειψη ασφάλειας, σύντομα θα υποστεί τη βουλγαρική προπαγάνδα που θα κυριαρχήσει με την τρομοκρατία. 

Μακεδονικός αγώνας 1904-1908. Ο Μακεδονικός Αγώνας θα μείνει στη μνήμη των περισσοτέρων ως ένας ανορθόδοξος πόλεμος ελληνικών και βουλγαρικών ενόπλων σωμάτων μέσα στην τουρκική επικράτεια.

5 το απόγευμα της 31ης Μαΐου 1905

Ελλάδα 1905.   Η δολοφονία του πρωθυπουργού Θεόδωρου Δηλιγιάννη από ένα μπράβο χαρτοπαικτικής λέσχης, στα σκαλοπάτια της Βουλής, υπήρξε ένα από τα δραματικότερα γεγονότα της Ελληνικής πολιτικής ιστορίας, 64 χρόνια μετά την δολοφονία του  Ιωάννη Καποδίστρια στο Ναύπλιο.

Ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης παλαιός πολιτικός αν και είχε επικριθεί για δημοκοπία, είχε κερδίσει τις εκλογές του 1885, του 1895, 
του 1902 και του 1905. 

Στις τελευταίες αυτές εκλογές που διεξήχθησαν στις 20 Φεβρουαρίου, 
ο Δηλιγιάννης είχε εξασφαλίσει 142 έδρες, ο Γεώργιος Θεοτόκης 60, ο Αλέξανδρος Ζαΐμης 13.  Εκλέχτηκαν επίσης 20 ανεξάρτητοι.

Ο Γεώργιος Σουρής πένθησε το Δεληγιάννη με πρωτοσέλιδο ποίημα στο «Ρωμηό», όπου έγραφε: 

 Λαός που τον καμάρωνε γονατιστός μπροστά του

Κι αθάνατα τα νόμιζε τ’ άσπρα γεράματά του

Σαν όνειρο του φαίνεται το γέρο του πως χάνει

Πως μνήμα ανοίγει σήμερα του γέρου Ντεληγιάννη

Κι ακούς να λεν χίλιες φορές, ανάθεμα στο χέρι
Που πήγε για το γέρο του κι ακόνισε μαχαίρι.

Αντίθετα ο «Νουμάς» στο κύριο άρθρο του της 5 Ιουνίου 1905 κράτησε διαφορετική στάση γράφοντας:

«Θάτανε χάρισμα θεϊκό για τον πολυτυραγνισμένο τούτο τόπο αν με το θάνατο του Ντεληγιάννη πέθαινε μια και καλή και η καταραμένη Πολιτική Δημοκοπία, που τόσα κακά μας φόρτωσε στη ράχη μας». 

"ΕΛΕΓΧΟΣ".  Ο Αλέξανδρος προσπαθεί να κρατηθεί μέσα στο παιχνίδι.  Η ισορροπία δύσκολη.  Τα προβλήματα πολλά...  άλλα προβλέψιμα,   άλλα απρόβλεπτα...  δεν διαμαρτύρεται, πάντα του άρεσε να δίνει μάχες... το θεωρούσε υποχρέωση του. Έτσι μεγάλωσε, με αυτά τα διδάγματα από τον πατέρα του κι όχι με λόγια αλλά με πράξεις. 
Ο Αλέξανδρος ήταν περήφανος για τον πατέρα του Παναγιώτη του Γερασίμου Ματαράγκα,  "προξένου εν Τραπεζούντι" 1865-1868, (έγινε προξενείο το 1882)  και πολλά χρόνια αργότερα  θα κάνει ένα αφιέρωμα στον "ΕΛΕΓΧΟ" για τον πατέρα του, τη δράση του και τη συμβολή του σ' εκείνη την ταραγμένη εποχή του κατεχόμενου ελληνισμού.

Από το αφιέρωμα στα Ποντιακά Νέα

«Ό Παναγιώτης Γερασίμου Ματαράγκας γεννηθείς τώ 1834 έν Ναυπλίω έσπούδασεν έν Άθήναις συμμαθητεύσας τώ Άχιλεί Παράσχω έν τώ Έλληνικώ Σχολείω, άποπερατώσας τάς νομικάς σπουδάς του έν τώ Πανεπιστημίω Άθηνών, διωρίσθη τώ 1858 γραμματεύς τού Προξενίου Ίωαννίνων ύπό τού τότε Ύπουργού τών Έξωτερικών Άλεξ. Ραγκαβή.

Άργότερον νυμφευθής τήν έκ Λειβαδειάς διαπρεπούς πολιτευτού κ. Μπουφίδου θυγατέρα.

 

   Γραμματέας τού προξενείου τών Ίωαννίνων καί άργότερα πρόξενος σέ διάφορες πόλεις τής Τουρκίας. 

  Ή θητεία του σάν προξένου συνέπεσε μέ τήν όξυνση τών έλληνοτουρκικών σχέσεων λόγω τού Κρητικού Ζητήματος.  Αύτός ήταν ό λόγος πού  ύπήρξε συγκρατημένα  έπιφυλακτικός.

Ό Έλληνας πρόξενος άντιμετώπισε μέ ίδιαίτερη  καχυποψία, τήν άφιξη τής Όθωμανικής έπιτροπής, στήν Τραπεζούντα τό 1866,  ή οποία άποσκοπούσε στήν καταγραφή τών περιουσιών τών Έλλήνων ύπηκόων. Τό ίδιο μέτρο άφορούσε καί τούς Ρώσους ύπηκόους.

Δημοσίευσε τις ποιητικές συλλογές: "Φαντασία και καρδιά" "Άνθη εκ του Ελληνικού Παρνασσού" "Ποιητικές εμπνεύσεις" κ.α." 

     Σοφός άνθρωπος ο πατέρας του Αλέξανδρου, είχαν δει πολλά τα μάτια του...  Είδε τον αγώνα ενός έθνους...  να γίνει σύγχρονο κράτος,  σιγά-σιγά, από το μηδέν... 

Είδε την απληστία, την αχαριστία, την υστεροβουλία... την προδοσία αλλά και τη μεγαλοσύνη, το θάρρος, το "όνειρο"... ωραίων, δυνατών ανθρώπων, τότε που βάζανε ο καθένας το λιθαράκι του... βόλι το βόλι.
     Τους μίλαγε, τους είχε ατσαλώσει και τους πέντε, τα τέσσερα αγόρια και το κορίτσι του. 
 

Ο Αρχιμήδης ήταν ο πρώτος, ο μεγάλος...  ούτε συζήτηση... πρώτος σε όλα, δυνατό μυαλό και φιλόδοξος σαν τον πατέρα. Θεωρούσε ότι ήταν ευλογημένος που απέκτησε τους Θεμιστοκλή, Ανακρέοντα, Ελπίδα, Αίαντα, Ιώνη,  Άγνή, Όθωνα και καμάρωνε. Τ'αδέλφια μεγαλώνοντας τράβηξε το καθένα το δρόμο του, οι καιροί άλλαζαν... βλέπονταν αραιά και πού.

 

Πιο πολύ μάθαινε ο Αλέξανδρος για τον πρώτο του ξάδελφο Ανακρέοντα και μοιράστηκε τη χαρά του στην εκκλησία, με τον νεοβαπτισθέντα Δημήτριο, το πρώτο εγγόνι του, που αργότερα θα το κάνει Ντέμης στο πιο μοντέρνο, όταν θ΄ασχοληθεί με τη θάλασσα και τα καράβια... Ο Δημήτριος-Ντέμης σε μια άλλη εκκλησία, θα δώσει κι αυτός με τη σειρά του το όνομα του παππού του Ανακρέων, στο γιο του που κι αυτόν το πλάνεψε η θάλασσα, τον διευθυντή της εταιρείας "International Maritime Union in Greece" πολύ αργότερα.

Ο Νίνος, χαϊδευτικό του Κωνσταντίνου, ήταν ο αγαπημένος αδελφός του Αλέξανδρου και ο θάνατός του σε μικρή ηλικία τον σημάδεψε τόσο που δεν κατάφερε να το ξεπεράσει ποτέ.
Η "Τούλα τους" (έτσι την έλεγαν "η Τούλα μας"), μικρότερη του Αλέξανδρου, τέταρτη κατά σειρά και ο  Λαομέδων, ο πάντα αναποφάσιστος... 
Τούλεγαν:

- «Εντάξει Λαομέδων...  ?  Αποφάσισες τι θα κάνεις ?»
-  «Θα δούμε... θα σκεφτώ... θα ρωτήσω... Μπορεί...»
-  «Αμάν...» του λέγαμε όλοι σχεδόν με μια φωνή...

 

Στο τυπογραφείο που τυπώνεται 
ο "ΕΛΕΓΧΟΣ", τελευταία, 
η συνεργασία δεν είναι πολύ καλή... 
η εφημερίδα είναι καθημερινή, όλοι οι συνεργάτες, πρέπει να νιώθουν την ευθύνη τους... και ο καθένας να είναι στο πόστο του... αλλιώς, όσοι δεν μπορούν,  καλύτερα να αλλάξουν δουλειά !

Ένας φίλος, τού μιλάει για μία νέα μονάδα τυπογραφείου, έρχεται σε επαφή...  Ξεκινάει δοκιμαστικά...  
Ο χρόνος θα δείξει, αν θα είναι καλά εδώ η εφημερίδα του... 

    Μια φήμη για τα τυπογραφεία της Καθημερινής, τον ξεσήκωσε.  Δεν τον ενδιέφερε ο λόγος που πωλούσαν μια τέτοια μεγάλη μονάδα. 
Άρχισε να κάνει σχέδια... Μόνο αυτό τον ενδιέφερε τώρα.  Σκέπτεται πολύ σοβαρά να διευρυνθεί, να επενδύσει...  Θα μπορούσε να πάρει και ένα μικρό δάνειο... Θα μπορούσε πολλά να κάνει... Ένα όμως δεν θα μπορούσε, να διχάσει την οικογένεια.... να δημιουργήσει έχθρες και αντιπαλότητα...  Αλλά δεν φτάνει να θέλει ένας. 

    Πώς διέρευσε...?  Ποιός πληροφόρησε με τόσες λεπτομέρειες έναν πολύ δικό του άνθρωπο.. και αυτός με τη σειρά του, μαθαίνοντας αυτά που φαίνεται δεν θα έπρεπε να ξέρει.... 

"χτυπάει πρώτος"...?  Έρχεται σε επαφή με τους πωλητές και παίρνει εκείνος τις εγκαταστάσεις του τυπογραφείου, ακριβώς το προηγούμενο βράδυ της συνάντησης που είχε ο Αλέξανδρος, ραντεβού με τον συμβολαιογράφο για την μεταβίβαση.  

    Αργότερα έμαθε πως η προσφορά που έγινε από δικό του προσώπο, την αγαπημένη του αδελφούλα και τώρα επίσημα ανταγωνιστή του, ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που είχε συμφωνήσει ο ίδιος με το τυπογραφείο.  Προφανώς το κίνητρο, για αυτή την "προδοσία" ήταν ο φθόνος για την πολλά υποσχόμενη νέα επένδυση. 

    Μόλις πέρναγε το σοκ από την "πισώπλατη μαχαιριά" των δικών του ανθρώπων,  θα προσπαθούσε πάλι να έχει μια αυτονομία στην έκδοση...   όταν ....έπεσε πάνω στην καταιγίδα που άκουγε στο όνομα Luccia, όπως του άρεσε να της αλλάζει την προσφώνηση της... 

Η Λουκία η "Καναροπούλα" ήταν ώριμη... φορτωμένη σπάνιους θησαυρούς,  η εικόνα που είχε για τον παππού, σφράγιζε την συμπεριφορά της και την στάση της, από την τρυφερή νιότη, με "το κλέψιμο" με τον Αλέκο της καρδιάς της, κόντρα στην "οικογένεια", μέχρι την εφημερίδα τους.... τον ΕΛΕΓΧΟ και τα έξη τους παιδιά...  

   Ο Αλέκος ήταν μεγαλύτερος από τη Λουκία, δέκα... δώδεκα... μπορεί και δέκα πέντε χρόνια...   Δεν θα σκαλώσει όμως το ειδύλλιο, σε τέτοιες ασήμαντες λεπτομέρειες.

    Οι καιροί δύσκολοι, ταραγμένοι για τον νεαρό δημοκράτη, που εκείνος με την ξεροκεφαλιά του τους έκανε ακόμα πιο επικίνδυνους. Η οικογένεια δίσταζε να εμπιστευθεί τη δεκατετράχρονη δροσοσταλίδα, θα έπρεπε να περιμένει ο επίδοξος γαμπρός, να ενηλικιωθεί η νεαρά και μετά θα βλέπανε...   Το μόνο σίγουρο ήταν ότι θα βλέπανε...!

 

 οδός Κολοκοτρώνη, Αθήνα

    Δεν υπήρχε αμφιβολία για τις προθέσεις του νεαρού εκδότη-δημοσιογράφου... είχε μάθει να πολεμάει.  

Θάταν δε θάταν 1907 προς 1908... 

Δεν έχει παράπονο του στάθηκαν οι φίλοι του... Όλα πήγαν ρολόι εκείνο το βράδυ της απαγωγής, με την έγκρισή βέβαια, της μικρής αγαπημένης... 

Η αλήθεια είναι ότι είχε προετοιμαστεί για οτιδήποτε πήγαινε στραβά. 

   Ένιωσε πολύ πιο ελαφρύς όταν τελείωσαν όλα... Και πολύ πιο ευτυχής, όταν έσφιξε στην αγκαλιά του την μικρή Luccia. 

Προσπάθησε να μοιράσει την καρδιά του, στα δυο... στους δύο, εξ ίσου σημαντικούς, σταθμούς της ζωής του.  
Στο τρυφερό κοριτσόπουλο που "έκλεψε"... και στον "ΕΛΕΓΧΟ"... 

     Στήνοντας οικογένεια

Το 1908 η Λουκία είναι 14 χρονών, ο εκδότης φλερτάρει με τα δεύτερα άντα. Το 1908 τα Εξάρχεια είναι μια αρκετά καλή, νεόκτιστη αστική περιοχή, είχε καλά σπίτια, καλό κόσμο και ένα ακόμα μεγάλο προσόν...  ήταν αρκετά κοντά 

στο 168 της Αιόλου, στα γραφεία της εφημερίδας...   

Ο Αλέξανδρος ήθελε να είναι κοντά στη εφημερίδα... και στις εξελίξεις.  

Το 1909 έρχεται το πρώτο παιδί. Ένα χαριτωμένο κοριτσάκι... 
Ένα στρομπουλό, πρόσχαρο μωρό...  Την είπαν Δέσποινα... Τώρα η Luccia του θα έχει παρέα, όταν λείπει από κοντά της... 


Ελλάδα 1909, Το κίνημα στο Γουδί.   Οργανωμένο από τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο, με αιτήματα τις πολιτικές-διοικητικές μεταρρυθμίσεις, την αναδιοργάνωση και τον εκσυγχρονισμό του στρατού καθώς και την αποχώρηση του Διαδόχου και των πριγκίπων από την διοίκηση των Ενόπλων Δυνάμεων.

Στις 22 Δεκεμβρίου 1909 ο Βενιζέλος με επιστολή του από τη Κρήτη, ξεκαθαρίζει πως δεν ενδιαφέρεται για την πρωθυπουργία, απαντώντας αρνητικά στη πρόταση που του γίνεται. 
Στις 28 Δεκεμβρίου φθάνει στον Πειραιά και αμέσως αρχίζει επαφές με τα μέλη του Στρατιωτικού Συνδέσμου καθώς και με τους πολιτικούς αρχηγούς των κομμάτων. 

Βασικές προτάσεις του, που έγιναν αποδεκτές από τον Σύνδεσμο αλλά και από αρκετούς πολιτικούς, ήταν:  

"Η αντισυνταγματική σύγκληση αναθεωρητικής βουλής, και όχι συντακτικής, μη θέτοντας έτσι πολιτειακό ζήτημα, η διάλυση του Στρατιωτικού Συνδέσμου μετά την σύγκληση αναθεωρητικής βουλής, η απομάκρυνση των βασιλοπαίδων από τον στρατό και ο διορισμός νέας κυβέρνησης υπό τον Στέφανο Δραγούμη.   Στις 22 Αυγούστου 1910 ο Βενιζέλος ιδρύει το Κόμμα των Φιλελευθέρων".

Σε παράλληλο χρόνο των πολιτικών εξελίξεων, το φθινόπωρο του 1910,  φέρνει στο εξαρχιώτικο διώροφο, το τέταρτο μέλος της οικογένειας, τον Βίκτωρα - Γεράσιμο. 
Οι νέοι γονείς δεν κρύβουν την χαρά τους και το σπίτι φεγγοβολάει μέχρι τα ξημερώματα...  ξεσηκώνει τη γειτονιά με το γλέντι. 
Ο Αλέξανδρος είναι ευχαριστημένος και δεν τον νοιάζει που θα ....ξεπαραδιαστεί, κερνώντας όλους  αύριο στο καφενείο !  Έτσι τό 'νιωθε... έτσι τό 'θελε... για το καλό.

Εκλογές 1910.  Στις εκλογές της 28ης Νοεμβρίου το κόμμα των Φιλελευθέρων αναδείχθηκε νικητής συγκεντρώνοντας 307 από τις 362 έδρες.

Το νέο σύνταγμα δημοσιεύθηκε την 1η Ιουνίου 1911 και περιελάμβανε σημαντικές μεταρρυθμίσεις που απέβλεπαν στην επιβολή της αρχή της νομιμότητας, στην καθιέρωση της ασφάλειας δικαίου και της ασφάλειας των συναλλαγών. 

Καθιερώνει μέτρα προστασίας  των εργαζομένων, όπως την μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων καθώς και την βελτίωση των συνθηκών εργασίας στα εργοστάσια.

Τεμάχισε τεράστιες εκτάσεις στη Θεσσαλία μοιράζοντας αυτές σε 4.000 οικογένειες.

Βελτιώνει την απονομή δικαιοσύνης, και αναμορφώνει το φορολογικό σύστημα.

Δεν θα ξεχάσει, ο Αλέξανδρος, πόσα πρωτοσέλιδα, αφιέρωσε στην πίεση που άσκησε το παλάτι στον Βενιζέλο, και τελικά τον έκανε να καταθέσει νομοσχέδιο που ψηφίστηκε τον Ιούνιο του 1910  για την επιστροφή των πριγκίπων στον ελληνικό στρατό.  

Ο Αλέξανδρος, και ο "ΕΛΕΓΧΟΣ" κατ' επέκταση,  ποτέ δεν έκρυψε την στήριξη... την "προβολή" με την πένα του, των "καινοτόμων ιδεών του πεισματάρη οραματιστή κρητικού...
Αλλά και ποτέ δεν δίστασε να δημοσιεύσει, "δηλητηριώδη κριτική", για τις πολιτικές αστοχίες... τις παραλείψεις,  τα λάθη της εξουσίας...
  
Κανένα τάξιμο...  Καμία "προσφορά" δεν ήταν τόσο "μεγάλη" για να τον κάνει να πάρει πίσω ένα άρθρο που θα καυτηρίαζε τον "φίλο από άλλα νερά", όπως του άρεσε να τον αποκαλεί, (Κρήτη ο Βενιζέλος, Κεφαλλονιά ο Αλέκος).

Πολλά και αντικρουόμενα τα σχόλια στον τύπο για τον κρητικό πολιτικό, τον περιγράφουν....  ως δύναμη Φωτός ή Σκότους...  αριστοτέχνη διπλωμάτη...  και μαζί με τη φήμη του δεξιοτέχνη ακτιβιστή...  έχουμε ένα εκρηκτικό μείγμα ! 
Ακόμα και  "πανούργο οραματιστή", τον είπαν...   Για τον εκδότη μας όμως, ήταν πάντα, 
ίσως,  ο "μεγαλύτερος πολιτικός που έβγαλαν τα ελληνικά χώματα"... 

Ο Κεφαλλονίτης εκδότης ήταν πειραχτήρι... αλλά και ένας άνθρωπος που είχε διαβάσει ιστορία... Πολλές φορές, για παιχνίδι, έκανε αυθαίρετους παραλληλισμούς του κρητικού πολιτικού, με τον Αλκιβιάδη.

Ελλάδα 1911.  Ο Βενιζέλος ιδρύει, πρώτη φορά, το υπουργείο Οικονομικών.  

Μαζί με την έκδοση νομίσματος, την αύξηση των φόρων και την έκρηξη του δημόσιου χρέους αυτά ήταν πράγματι πάρα πολλά και δύσκολο να αφομοιωθούν από κράτος και πολίτες που είχαν ένα σωρό ουρές στο μακάριο φεουδαρχισμό.

Ο κύριος στόχος του Βενιζέλου ήταν 
η αστική σταθερότητα, αλλά εν μέσω ενός μόνιμου πολεμικού κλίματος,  τον έκανε πολύ-πολύ δύσκολο.

Τον Βενιζέλο τον ενδιέφερε η καθιέρωση μιας καθωσπρέπει αστικής δημοκρατίας, χωρίς εκρήξεις. Ονομάζοντας το κόμμα του «Κόμμα Φιλελευθέρων», ήταν βέβαια αδύνατο να προβλέψει πως έπειτα από 80 χρόνια θα αναρωτιόνταν Ελληνες διανοητές σε τι έμοιαζε με τη Φιλελεύθερη Συμμαχία! 

Ο μετέπειτα ονομασθείς εθνάρχης, ήταν ένας αφοσιωμένος κρατιστής που δεν επιθυμούσε σοσιαλιστές στην αυλή του, γι' αυτό και πρόλαβε με νομοθετικές ρυθμίσεις, οι εργατικές του προτάσεις, να καλυφθούν εκ των άνω. Όταν ήρθαν οι σοσιαλιστές οι οργανωμένοι στη Μικρασία, ήδη οι πρόσφυγες ήταν μαζικά στο πλευρό του. Δυσκολεύτηκε με τους δισταγμούς της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης που πίστευε στον Γούναρη.
_____________


Η οικογενεία προσπαθεί να ισορροπεί...  Η ζωή του Αλέξανδρου και την Λουκίας κυλάει στη σκιά ενός πολεμικού περιβάλλοντος...  Περίοδος ρευστή, ταραγμένη.
Η ευθύνη της ειδησιογραφίας  απορροφά τον νέο οικογενειάρχη...  
Ο Αλέξανδρος αναγκάζεται να βρίσκεται όλο και περισσότερες ώρες μακριά από την οικογένεια...

Στο εσωτερικό της χώρας τα πολιτικά πάθη....  Οι πολιτικοί του φίλοι κάποιες φορές είναι πολύ πιεστικοί.
Από την άλλη μεριά, έξω από τα σύνορα της μικρής Ελλάδας, αναβρασμός.   Οι μπερδεμένοι εθνικά πληθυσμοί υποχρεώνουν τους:  Σερβία, Μαυροβούνιο,  Βουλγαρία και Ελλάδα να ζητήσουν από την Τουρκία εγγράφως, με την  περίφημη "Διακοίνωση των τεσσάρων κρατών",  διαβεβαιώσεις για την διασφάλιση της αυτονομίας των εθνικών μειονοτήτων.

Βαλκάνια 1912.  Η Διακοίνωση των Τεσσάρων Χριστιανικών Κρατών, παρά την ονομασία που έφερε ως διακοίνωση στη πραγματικότητα ήταν ένα είδος τελεσίγραφου που αποφάσισαν να επιδώσουν συλλογικά οι σύμμαχες χριστιανικές βαλκανικές χώρες Σερβία, Βουλγαρία, Ελλάδα και Μαυροβούνιο προς την Οθωμανική Αυτοκρατορία τον Οκτώβριο του 1912.

Η Διακοίνωση αυτή επιδόθηκε τελικά στη Πύλη, στη Κωνσταντινούπολη, από τους πρεσβευτές των παραπάνω Κρατών στις 5 Οκτωβρίου του 1912 στην οποία και τάσσονταν προθεσμία απάντησης τριών ημερών. 
Το κείμενο περιελάμβανε τρία ουσιαστικά σημεία του σχεδίου που είχε προπαρασκευάσει η Σερβική κυβέρνηση τα οποία είχαν ως ακολούθως:

*  Την αυτονόμηση των ευρωπαϊκών επαρχιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κατά τις μεταρρυθμίσεις που προβλέπονταν στο άρθρο 23 της Συνθήκης του Βερολίνου, με γενικούς διοικητές Βέλγους ή Ελβετούς, οικονομική αυτονομία, τοπική χωροφυλακή, εθνοφυλακή κ.λπ.

*   Οι εισαγόμενες μεταρρυθμίσεις στις επαρχίες αυτές να τεθούν υπό τον έλεγχο των πρεσβευτών των Μεγάλων Δυνάμεων και των τεσσάρων χριστιανικών Κρατών.

*   Δήλωση της Οθωμανικής κυβέρνησης ότι αποδέχεται τα παραπάνω σημεία και αναλαμβάνει να εφαρμόσει τις διατάξεις αυτές μέχρι τον Μάρτιο του 1913 και ακόμη προς πιστοποίηση της συναίνεσής της θ΄ ανακαλέσει αμέσως το διάταγμα της επιστράτευσης (στρατού της) που είχε ήδη εκδώσει.

Η Οθωμανική κυβέρνηση λαμβάνοντας τη Διακοίνωση αυτή τη χαρακτήρισε: "θρασεία προσπάθεια επέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις της Αυτοκρατορίας" και αμέσως ανακάλεσε τους πρεσβευτές της από την Αθήνα, Σόφια και Βελιγράδι.

Α' Β'  Βαλκανικοί πόλεμοι.   Η σύγκρουση να είναι πλέον αναπόφευκτη.  Επίσημα στις 9 Οκτωβρίου του 1912, κηρύσσεται  πόλεμος.  ακριβώς την ημερομηνία που εξέπνεε το τελεσίγραφο, πλην όμως οι επιστρατεύσεις στις σύμμαχες Χώρες ξεκίνησαν πέντε ημέρες πριν. 

Αξίζει να αναφερθεί επίσης ότι την τελευταία στιγμή η Οθωμανική αυτοκρατορία πρότεινε στην Ελλάδα να μη συμμετάσχει στον πόλεμο, με αντάλλαγμα την οριστική εκχώρηση της Κρήτης στην χώρα.

Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος λήγει με την υπογραφή της Συνθήκης Λονδίνου (1913) που συνομολογήθηκε μεταξύ των νικητών συμμάχων, (Ελλάδας-Βουλγαρίας, Μαυροβουνίου και Σερβίας) αφενός και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αφετέρου.

Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος  ήταν η ένοπλη σύγκρουση που εξελίχτηκε από 16 Ιουνίου ως 18 Ιουλίου 1913, ξέσπασε σχεδόν αμέσως μετά τη λήξη του Α' Βαλκανικού Πολέμου. 

Ο πόλεμος διεξήχθη ανάμεσα στην Βουλγαρία και τις υπόλοιπες χώρες του βαλκανικού συνασπισμού (με τις οποίες 
είχε συμμαχήσει κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο) τη Σερβία και την Ελλάδα,
 επίσης κατά της Βουλγαρίας στράφηκαν 
η Ρουμανία και η Οθωμανική Αυτοκρατορία. 

Η διαφορά με τον πρώτο πόλεμο ήταν ότι τώρα η Βουλγαρία πολέμησε τους πρώην συμμάχους της, προκειμένου να πετύχει ευνοϊκότερη διανομή των ευρωπαϊκών εδαφών που αποσπάστηκαν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στον προηγούμενο πόλεμο. 

Ο Β' Βαλκανικός Πόλεμος τελείωσε με επικράτηση της Σερβίας και της Ελλάδας, οι οποίες πέτυχαν σημαντικές νίκες στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας και των κεντρικών Βαλκανίων. 

Με την βουλγαρική ήττα αποκρούστηκαν και οι όποιες βλέψεις για τη δημιουργία μιας μεγάλης Βουλγαρίας.  Η Ρουμανία απέσπασε την πρώην βουλγαρική Δοβρουτσά, ενώ η Οθωμανική Αυτοκρατορία ανακατέλαβε την περιοχή της Αδριανούπολης. 
Λίγους μήνες μετά τη λήξη του Β' Βαλκανικού Πολέμου ακολούθησε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος που θα έβαζε και πάλι τα βαλκανικά κράτη σε πολεμικές περιπέτειες.

 Α' Παγκόσμιος πόλεμος 1914  - 1918.  Ένας ολόκληρος αιώνας είχε περάσει από τον τελευταίο μεγάλο πόλεμο, το 1815, στην Ευρώπη. Μετά τον γαλλογερμανικό πόλεμο του 1871 καμιά από τις Μεγάλες Δυνάμεις δεν είχε στείλει τους στρατιώτες της σε κάποια επιχείρηση ενάντια σε μια άλλη.

Πόλεμοι φυσικά συνέχιζαν να υπάρχουν αλλά, όπως γράφει ο Έρικ Χομπσμπάουμ, «οι Μεγάλες Δυνάμεις διάλεγαν τα θύματα ανάμεσα στους αδύναμους και έξω από τον ευρωπαϊκό κόσμο». 
Δεν ήταν λίγες οι φορές που τα στρατεύματά τους είχαν βρεθεί αντιμέτωπα σε κάποια μακρινή αποικία. Η προοπτική, όμως, ενός μεγάλου ευρωπαϊκού πολέμου έμοιαζε πολύ απίθανη μέχρι τον Αύγουστο του 1914!

Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, επίσης γνωστός ως  ο Μεγάλος Πόλεμος  (αγγλ. Great War, 
γαλλ. Grande Guerre), όπως λεγόταν πριν το ξέσπασμα του Δεύτερου Πολέμου, ήταν μια γενικευμένη σύγκρουση των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων που διήρκεσε από τον Αύγουστο του 1914 ως τις 11 Νοεμβρίου 1918. 

Στην ουσία αν και ήταν μία μεγάλη ενδοευρωπαϊκή διένεξη με τα κύρια μέτωπα στη Γηραιά Ήπειρο, η επέκτασή της ωστόσο και στη περιφέρεια, με ενεργό συμμετοχή αποικιακών στρατευμάτων με την εμπλοκή ακόμα και αμερικανικών προσέδωσαν τελικά την έννοια του παγκόσμιου.

Οι Ενωμένες Δυνάμεις, καλούμενες και Δυνάμεις της Αντάντ (κυρίως οι Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, ως τις αρχές του 1918 η Ρωσία και, από το 1917, οι ΗΠΑ) νίκησαν τις Κεντρικές Δυνάμεις καλούμενες και Τριπλή Συμμαχία, (Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία και Βουλγαρία) και οδήγησαν αφενός στην κατάρρευση τεσσάρων αυτοκρατοριών και σε ριζικές αλλαγές στον χάρτη της Ευρώπης, εκ του κατακερματισμού αυτών, αφετέρου στη μεγάλη Ρωσική Επανάσταση και σε τελική φάση την δημιουργία της Κοινωνίας των Εθνών.
Τα θύματα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ανήλθαν σε 9 εκατομμύρια στρατευμένους και σε άλλους τόσους αμάχους ξεπερνώντας συνολικά τα 18,5 εκατομμύρια ψυχών.

Εθνικός Διχασμός 1914-1917.  Η ριζική διαφορά απόψεων ανάμεσα στην εκλεγμένη ελληνική κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου και του βασιλιά Κωνσταντίνου του Α΄, 
σχετικά με το πια θα είναι η στάση της Ελλάδας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, θεωρείται ότι είναι ο κύριος λόγος που επέφερε την ρήξη. 

Ο Κωνσταντίνος ο Α' επέμενε να καθορίζει αυτός και όχι η εκλεγμένη κυβέρνηση την εξωτερική πολιτική της χώρας, γεγονός που τον οδήγησε σε ανοικτή σύγκρουση με τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο. 

Βάσει του Συντάγματος του 1911, είχε δικαιοδοσίες περιορισμένες, όμως η επιρροή του στους συντηρητικούς πολιτικούς της εποχής ήταν παραπάνω από έντονη. Κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο, στον οποίο ηττήθηκε η ελληνική πλευρά από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ήταν αρχιστράτηγος του στρατού σε ηλικία 29 ετών και θεωρήθηκε υπεύθυνος για την αποδιοργάνωση του στρατού που αποτελούσε φέουδο των πριγκήπων της βασιλικής οικογένειας. 

Φθινόπωρο του 1915

από το ημερολόγιο Κωνσταντίνου Λινάρδου

"Η επιστράτευση του Φθινοπώρου του 1915 , ως γνωστόν δεν κατέληξε σε πολεμική αναμέτρηση , αφού οι φιλοβασιλικές κυβερνήσεις αποφάσισαν τελικά να απέχουν του μεγάλου πολέμου. Το κλίμα που επικρατεί είναι ήδη βαρύ λόγω του διχασμού και δεν έχει καμία σχέση με το αντίστοιχο κλίμα που επικρατούσε το Φθινόπωρο του 1912 (Βαλκανικοί).

Από έτους και πλέον τα περισσότερα των Κρατών της γης είχον αναμιχθεί εις τον χορόν του Ευρωπαϊκού πολέμου και ημείς δε κατά το διάστημα αυτό ουδέποτε μείναμε ήσυχοι αναμένοντες από ημέρας εις ημέραν την επιστράτευση. 

Και απεσοβήθη μεν η ανάμιξις μας κατά Μάρτιον , ότε η Κυβέρνησις Βενιζέλου επέμενε να εξέλθομεν υπέρ της Αντάντ επιχειρούσης τότε την εκπόρθησιν των Δαρδανελίων, την 10η όμως Σεπτεμβρίου (1915) είδομεν εις εφημερίδας επιστράτευσιν της Βουλγαρίας και έκαστος ετοιμάζετο διευθετών τας υποθέσεις του. 

Την 17η εσπέρας ο τηλέγραφος του Σιδ. Σταθμού μας ανήγγειλε την επιστράτευσιν 20 ηλικιών. Την 12η μετέβην εις Σουδενέικα. Πού, η χαρά και τα τραγούδια, η προθυμία και η μανία της προηγουμένης επιστράτευσης (του 1912-3). Θλίψις και κατήφεια."

Την δεκαετία του 1910 ο Κωνσταντίνος Λινάρδος ( δάσκαλος από τα Λουσικά Νομού Αχαίας) κλήθηκε τρεις φορές από την Πατρίδα να την υπηρετήσει και σε όλες τις κλήσεις ανταποκρίθηκε με συνέπεια. Ο ίδιος (και λόγω επαγγέλματος) θεώρησε χρήσιμο να καταγράψει όλα όσα βίωσε σε ένα πολεμικό ημερολόγιο εκατόν ογδόντα δύο σελίδων.

 

Παιδί του πολέμου...  το παρατσούκλι του Σπύρου. Μάλλον των πολέμων, του "εσωτερικού πολέμου", του μικρού...   αλλά και του εξωτερικού, του μεγάλου.
  
Η πάντα "μικρή του Louccia" κουράστηκε και πόνεσε και ίδρωσε.... αλλά με τη βοήθεια της δική τους πια μαμής, που η αλήθεια είναι, ότι δυσκολεύτηκε να μπατσίσει το ποπό του ψηλόλιγνου αγοριού...  έδωσε πνοή στον τρίτο τους γυιό.   Η μαμή είπε ότι θα γινόταν πιο ψηλός από τα αδέλφια του. 

Και το τρίτο παιδί γυιός... ο Σπυρίδων γεννημένος το 1915.  Τζάμπα είχε φοβηθεί ο χαζός στο πρώτο του παιδί, την κορούλα του την Δέσποινα, ότι η "Λούκα του" δεν κάνει αγόρια...?   Το ομολογεί ... είχε επηρεαστεί από το ψου- ψου- ψου στο συγγενολόι.

Η πολιτική διαμάχη είχε περάσει στο λαό, είχε  φανατίσει, αληθινό μίσος είχε χωρίσει στα δύο τον κόσμο.  Οι συγκρούσεις μεταξύ αντιφρονούντων ήταν βίαιες και συχνές.  Ο "ΕΛΕΓΧΟΣ" και η οικογένεια βρέθηκε ανάμεσα σε διασταυρούμενα  πυρά... 

Σε ένα από τα πιο θορυβώδη συλλαλητήρια, με δραματικές επιπτώσεις για την οικογένεια, τα γραφεία της Αιόλου, δοκίμασαν την οργή των αντιπολιτευομένων βασιλικών του Βενιζέλου. 

Οι καταστροφές μεγάλες... 

Ένα μοιραίο γεγονός στη ιστορία του "ΕΛΕΓΧΟΥ" είναι ότι τον προηγούμενο χρόνο είχε προσχωρήσει, στην επιχείρηση ένας από τους Γρηγορόπουλους αδελφούς της Λουκίας, φιλοβασιλικός...  Άλλες ιδέες, άλλες αρχές, άλλη ρητορική...

Ο Αλέξανδρος είδε τον συνεταιρισμό σαν πρόκληση γι αυτόν, αλλά και σαν  διεύρυνση, και μάλλον δεν είχε άδικο, στην αρχή τουλάχιστον... Τώρα, η ίδια η εφημερίδα, δημιούργησε τον αντίλογο στα σπλάχνα της. Πρωτοποριακό, ένα ενδιαφέρον πείραμα για την εποχή...

Η Λουκία με κλάματα διηγείται την άγρια περιγραφή που της μετέφερε ο Αλέξανδρος: 

- «Αγριεμένοι φιλοβασιλικοί διαδηλωτές εισέβαλαν στα γραφεία του "ΕΛΕΓΧΟΥ"  λίγο πριν το μεσημέρι, με καδρόνια, φτυάρια και ότι άλλο αυτοσχέδιο "όπλο" μπορούσαν να βρουν...»

Ο Γρηγορόπουλος, χαμηλών τόνων άνθρωπος, δεν χτύπαγε γροθιά στο μαχαίρι, όπως ο Αλέξανδρος,  που σηκώθηκε όρθιος, έτοιμος... να τους αντιμετωπίσει !   Τι να αντιμετωπίσει... την παράνοια ?

Δυνατή και ατάραχη ακούστηκε η φωνή του Γρηγορόπουλου:  

- «Καταστρέψτε ότι θέτε από το γραφείο μου και πέρα... Αυτοί είναι οι βενιζελικοί...»

Τα τελευταία λόγια, η Λουκία τα πρόφερε σιγά...  Ίσα που ακουγόταν...  Αδελφός της ήταν...   Καταστράφηκε το μισό από τα γραφεία της εφημερίδας, η μεριά του Αλέξανδρου.... που πλήρωσε πολύ ακριβά τη στήριξη της βενιζελικής παράταξης, αλλά και τον συνεταιρισμό. 

Η  έκδοση της εφημερίδας συνέχισε... Το γυαλί όμως είχε ραγίσει.  Ο Αλέξανδρος δεν πήγαινε πια πολύ στη εφημερίδα... Ο Γρηγορόπουλος συνέχισε να βγάζει την εφημερίδα... την εφημερίδα του Αλέξανδρου...  Ο Γρηγορόπουλος τώρα, έβγαζε, τον "δικό του" "ΕΛΕΓΧΟ"... 

Η οικογένεια συνέχισε να μεγαλώνει... Πάλι γεννητούρια... Ο Διονύσης, νέο μέλος προστέθηκε στην απογευματινή βόλτα, τρυφερό και γλυκό αγοράκι, η Λουκία τον φώναζε Νιόνιο...  Τον ακολούθησαν η Ευγενία το '24 και ο Δημήτριος το '28...  

Το τελευταίο φύλλο του "ΕΛΕΓΧΟΥ" πρέπει να βγήκε λίγο πριν το '22.  

Ελλάδα 1940.  Ο παππούς Αλέξανδρος πάντα παλληκάρι και πάντα να κάνει το καλύτερο για την επιβίωση της οικογένειας...  
Μετά από την πρώτη ιταλική επίθεση της 28ης Οκτωβρίου, ο ελληνικός στρατός "αμυνότανε συνεχώς του πατρίου εδάφους"...  Ο λόχος του Γεράσιμου είναι ο πρώτος λόχος που περνάει στην επίθεση... Δυστυχώς  όμως, την είδηση που παίρνει μια μέρα, η γυναίκα του Γεράσιμου Ισμήνη, από το μέτωπο, δεν μπορεί να την κρύψει από τον παππού... 

Τα δύο αγόρια τους δεν καταλαβαίνουν.... Είναι μικρά, το ένα, ο Κωνσταντής,  σκάρτα  δυο χρονών και το άλλο, παιδί του πολέμου κι αυτό, ο Παναγιώτης,  6 μηνών.  
Ο Γεράσιμος ήταν αγνοούμενος...!   Ο παππούς Αλέξανδρος  δεν θα καταφέρει ποτέ να συνέλθει από το σόκ και κλείνεται στον εαυτό του...  Απεβίωσε,  ήσυχα,  μέσα στη σιωπή του,  μετά μερικούς μήνες στα 61 του χρόνια.

Ο λόχος τού αγνοούμενου Γεράσιμου είχε οκτώ "πολυβόλα με τρίποδο" που έβαλε στη σειρά ο λοχαγός....  Ένα,  ήταν του Γιαγκούλα, όπως ήταν το ψευδώνυμο του Γεράσιμου, λόγω τη γενειάδας του, του καλύτερου χειριστή του "πολυβόλου με τρίποδο", στο λόχο. 
Με τη βροντερή διαταγή "πυρ" του λοχαγού... ξαφνιασμένοι οι μέχρι τότε αγέρωχοι και υπερόπτες Ιταλοί, το βάζουν στα πόδια... ενώ οι φαντάροι μας τους καταδιώκουν με "εφ όπλου λόγχη", και γεμίζουν τα στενά της Κλεισούρας με το άγριο "αέρααα"... 

 

 

Ο Γεράσιμος έχει αναρρώσει τελείως εδώ με την οικογένεια

  Ο Γεράσιμος ευτυχώς, βρέθηκε να νοσηλεύεται μετά από μέρες σε νοσοκομείο... Τον είχανε βρει, παγωμένο και ημιθανή στα χιόνια... 

 
Το τραύμα από τον όλμο που είχε στη πλάτη, και η αναπηρία που του άφησε, ήταν γι αυτόν τα παράσημα του.... αργότερα η πολιτεία αναγνωρίζοντας την προσφορά του θα τον παρασημοφορήσει κι εκείνη.

 
Ο Γεράσιμος Ματαράγκας ανάπηρος πολέμου του β' Παγκοσμίου 1940... λες και ακολούθησε τ' αχνάρια του προπάππου του, του Γεράσιμου Ματαράγκα, αναπήρου πολέμου κι εκείνου της Ελληνικής Επανάσταση 1821... Εκείνος, στον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων, απώλεσε το ένα του χέρι !

Ο βενιαμίν τού Αλέξανδρου και της Λουκίας, ο μικρότερος γυιός, ο Δημήτριος, ερωτεύθηκε τη θάλασσα  σαν τον πρόγονό του Κωνσταντή τον μπουρλιοτιέρη ! Έγινε καπετάνιος εν καιρώ ειρήνης,  του εμπορικού ναυτικού. Με τη σύντροφό του Δωροθέα Λεοντίτση απέκτησαν δυο παιδιά, την Λουκία και τον Αλέξανδρο τιμώντας έτσι τα ονόματα των πρωταγωνιστών της ιστορίας μας.  Απεβίωσε το 2006. 

*  Ευχαριστούμε τον Παναγιώτη Γερασίμου Ματαράγκα, που έθεσε στη διάθεση μας το αρχείο του. Χωρίς την χρήση των συγκεκριμένων εγγράφων, και φωτογραφιών δεν θα μπορούσε να στοιχειοθετηθεί το χρονικό. 

*  Η έρευνα του ιστορικού περιβάλλοντος και η αποτύπωση του συγκεκριμένου πονήματος, για τις παράλληλες ιστορίες των δύο οικογενειών του "ΕΛΕΓΧΟΥ", έγινε από την Κατερίνα Ματαράγκα.

*  Το blog "ΕΛΕΓΧΟΣ" δημοσιεύει με κάθε επιφύλαξη το "Του Έρωτα και του Αγώνα για την Αυτοδιάθεση και την Ελευθερία, δύο παράλληλες ιστορίες",  παρ' όλες τις εμπεριστατωμένες διασταυρώσεις με ιστορικές πηγές που βεβαίως έκανε.

* Πληροφορίες αντλήθηκαν, εκτός από το αρχείο του Π. Ματαράγκα,
από τους παρακάτω ιστότοπους:
http://imerisia.gr /
http://kleitor.blogspot.gr/2009/11/blog-post_26.html
http://capital.gr /
http://gnosisliquidgold.blogspot.gr/2013/04/blog-post_10.html
www.agelioforos.gr/
http://www.istorikathemata.com/
http://greekworldhistory.blogspot.gr/
http://eleghossite.blogspot.gr/
http://spasmenoskavos.blogspot.gr/

Στο blog Spasmenos kavos, 
υπάρχει έμμετρη απόδοση 
της  ιστορίας της καναροπούλας 
και της ταραγμένης εποχής, 
μιας Ελλάδας που μεγάλωνε... 
πατήστε εδώ 

 

  ΕΛEΓΧΟΣ