ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗΝ
Εύρώπη, σπλάγχνα δι' ήμάς, Τά τέκνα σου, δέν έχεις ;
Δέν πάλλει ή καρδία σου φιλάνθρωπον παλμόν ;
Μέ τόν Σταυρόν είς τόν λαιμόν καί είς τάς χείρας τρέχεις
Μέχρις αυτών τών φοβερών Ύρκανικών δρυμών
Είς τού Χριστού τά νάματα τόν 'ρύπον νά καθάρης
Ψυχών ών ή συνείδησις τό έγκλημ' άγνοεί·
Μοχθείς τό δουλεμπόριον άπό τής γής νά άρης
Ένώ έμπρός σου στένουσι μεγάθυμοι αλοί.
Έσταυροφόρεις άλλοτε κατά τών άπανθρώπων
Όρδών καί δέν έφείδετο αίμάτων ποταμούς
Ίνα τόν θείον τού Χριστού έλευθερώσης τόπον
Όπου τούς έλευθέρους του έδίδαξε θεσμούς·
Άλλ' ήδη ότε ό αύτός κακούργος συσσωρεύει
Τά έν Άσία στίφη του κατά τής εύκλεούς
Φυλής ήτις σ' έδόξασε, ήτις ώς σύ πιστεύει,
Κ' έπροίκισε μέ νάματα σοφίας τούς λαούς,
Ήτις μ' αίώνων δάκρυα έχάραζε τούς δρόμους
Τών ύψηλών, τών νέων σου, Ευρώπη, ίδεών
Καί σοί έκληροδότησε τά φώτα καί τους νόμους,
Όκνείς τών διδασκάλων σου νά σώσης τόν λαόν ;
Έκείνος πλήν δέν ώκνησε τήν μάχην νά ζητήση
Ότε έκατομμύρια έξέμεσε στιφών
Καί ή Άσία σύσσωμος έπήλθε νά ίδρύση
Είς τού φωτός τό τέμενος τό κράτος τών νεφών,
Κ' έγείρων μέχρι νεφελών πτωμάτων πυραμίδα
Έσφάγη μάρτυς ένδοξος πρό τών Θερμοπυλών,
Κ' έν Σαλαμίνι έσωσε τών φώτων τήν κοιτίδα
Καθ' όλων τών Άσιανών άντιταχθείς φυλών,
Κ' ήσφάλισε τό μέλλον σου, άχάριστος Ευρώπη,
Κράτος μικρόν Γιγάντειον άγών' άναλαβών·
Πλήν φεύ ! έλησμονήθησαν καί αίματα καί κόποι
Καί λεία κατελείφθημεν τυράννων άσεβών.
Τά τέρατα ! μετέτρεψαν τάς πόλεις είς σφαγεία·
Είς εύτελή άνδράποδα τής δόξης τόν λαόν.
Τά ίχνη των, άτίμωσις, σφαγή καί έρημία·
Έκούρασαν μ' έγκλήματα φρικώδη τόν Θεόν.
Καί όμως ή έκδίκησις άργεί άκόμ' ή θεία·
Καί όμως βεβηλόνουσιν άκόμη τών θεών
Τά ίερά σκηνώματα, άκόμ' ή όλέθρια
Φυλή σκληρά τού Μίνωος πιέζει τόν υίόν.
Ό δείλαιος ! ώς θύελλα σφοδρά ήγέρθη πάλιν,
Τά σίδηρα διέρρηξε δουλείας στυγεράς,
Κατέβ' είς πάλην άνισον, άτρόμητος είς πάλην,
Όπου σκορπίζ' ή Κόλασις φρικώδεις συμφοράς.
Ώς ήρως άγωνίζεται, ώς Δωριεύς άρχαίος·
Τριών Ήπείρων δράκοντα φρικτόν περιφρονεί.
Μέ νέον τό άρχαίόν του λαμπρόν αύξάνει κλέος.
Τόν κόσμον ή άνδρία του έκπλήττει, συγκινεί.
Τό σύνθημά του θάνατος ή νίκη είς σημαίαν
Ένέγραψ' αίματόχροον· στρατοί έπί στρατών
Ώς τρικυμίας κύματα κουράζουν τήν γενναίαν
Παλάμην, ήτις μάχεται διπλούν ένιαυτόν.
Ούδέν ίσχύ' ή γύμνωσις, ή πείνα, αί στερήσεις,
Τά ψύχη τά άφόρητα, ή φρίκη τών σφαγών,
Ό σπαραγμός, τά δάκρυα, τών φίλτρων αί άλύσεις·
Νά θραύση μόνον σκέπτεται άνάξιον ζυγόν.
Τού Μουσταφά τόν χείμαρρον άφόβως βλέπει, πλέει
Είς φλόγας καί είς αίματα ή εύαγής μονή
Τού Άρκαδίου· θάνατον προκρίνουν οί γενναίοι,
Άλλά ούδεις τό έντιμον καθήκον λησμονεί.
Τού Σέκου τ' όλοκαύτωμα άνανεόνει· δράττει
Φρικώδη ό φιλόπατρις Ήγούμενος δαυλόν
Καί κρότος τά θεμέλια τής γής βαρύς ταράττει,
Καί πλέει είς νέφη πορφυρά τό 'ράσον τό θολόν.
Μέ τούς έχθρούς συνθάπτονται, αλλά δέν κλίνουν γόνυ·
Ό Ουρανός τούς έλαβεν, άξίους δι' αυτόν·
Τό εύγενές των μέτωπον ή δόξα στεφανόνει,
Άλλ' αίσχος τόν άντίπαλον καλύπτει συρφετόν.
Εύρώπη, δέν σ' έφώτισεν κάν ή πυρά έκείνη ;
Πρέπει νά φέρη σίδηρα αίώνια ό Κρής ;
Νά σπείρη χαίρεις όλεθρον ή άτελής Σελήνη ;
Τάς φρικαλέας τέρπεσαι σκηνάς νά θεωρής ;
Άντί να ύποκρίνεσαι τότε άρχάς μεγάλας
Την τυραννίαν κήρυξον άρχήν σου προσφιλή·
Τό θείον 'ρίψον λάβαρον, είς ό θαρρών ό τάλας
Τήν γλώσσαν τών μεγάλων του πατέρων όμιλεί.
Μή μέ ψευδή προγράμματα πόθους γλυκείς θερμαίνης
Κ' έλπίδας δυστυχών λαών, σκληρά, άναπτεροίς.
Είπέ, μή μάτην εύγενή συμπάθειαν προσμένης,
Έλλάς, διότι ίδια θεών έπιχειρείς.
_____________________________________
Παναγιώτης Γ. Ματαράγκας, έν Τραπεζούντι 1868
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Κρήτη, Στις 12 Ιανουαρίου 1841 ο σουλτάνος Αβδούλ Μετζίτ εξέδωσε φιρμάνι (χάτι σερίφ), με το οποίο καταργούσε την αιγυπτιακή κυριαρχία. Οργανώθηκε εκτελεστική επιτροπή, δηλαδή Προσωρινή Κυβέρνηση με τον τίτλο "Κρητών Πολιτεία". Το 1850 ο σουλτάνος Αβδούλ Μετζίτ επισκέφθηκε την Κρήτη. Τον Ιανουάριο του 1851, η πρωτεύουσα της Κρήτης μεταφέρθηκε από το Ηράκλειο στα Χανιά, για πολιτικούς και στρατιωτικούς λόγους. Με την υπογραφή της συνθήκης των Παρισίων (1856) ο σουλτάνος υποχρεώθηκε να παραχωρήσει το Χάττι Χουμαγιούν (Λαμπρά Γραφή), με το οποίο δίνονταν σημαντικά προνόμια στους χριστιανούς υπηκόους του: ανεξιθρησκία, προσωπική ελευθερία, εξασφάλιση ιδιοκτησίας και της τιμής.
Ισχυρός σεισμός συγκλόνισε το Ηράκλειο, στις 29 Σεπτεμβρίου 1856. Στις 7 Ιουλίου εκδόθηκε σουλτανικό φιρμάνι, με το οποίο παραχωρήθηκαν στους Κρητικούς θρησκευτικά, φορολογικά, διοικητικά και δικαστικά προνόμια, καθώς και το δικαίωμα της οπλοφορίας. Επίσης, παραχωρήθηκε το προνόμιο της οργάνωσης χριστιανικών δημογεροντιών και ιδρύθηκε η Ορφανική Τράπεζα, ως κοινωφελές ίδρυμα. Συγκλήθηκε γενική συνέλευση των Κρητικών στη Μονή της Αγίας Κυριακής στα Μπουτσουνάρια Χανίων, με βασικό αίτημά τους την πιστή εφαρμογή του Χάττι Χουμαγιούν και απέστειλαν υπόμνημα προς τους προξένους των ευρωπαϊκών κρατών (14 Μαΐου 1866).
Το Σεπτέμβριο έγιναν μάχες στη Μαλάξα, οι Τούρκοι εισέβαλαν στο Σέλινο και έλυσαν την πολιορκία της Καντάνου. Στις 12 Οκτωβρίου 1866 ο Γεώργιος Ζυμβρακάκης, ανέλαβε γενικός αρχηγός του κρητικού αγώνα. Σε μάχη στο Βαφέ Αποκορώνου ηττήθηκε. Ακολούθησε σκληρή μάχη στην Ανατολική Πεδιάδα την επόμενη ημέρα. Στις 8 Νοεμβρίου άρχισε η πολιορκία της Μονής Αρκαδίου. Οι Τούρκοι εισέβαλαν στην ορεινή Κυδωνία και το Σέλινο (27 Νοεμβρίου 1866).
 |
| Χανιά 1868 |
Αν και οι επαναστάτες απέρριψαν τον Οργανικό Νόμο στις 8 Ιανουαρίου 1868, επικυρώθηκε με φιρμάνι και δημοσιεύτηκε ο Οργανικός Νόμος της Κρήτης.
Στις 3 Φεβρουαρίου: κοινοποιήθηκε και τέθηκε σε εφαρμογή ο Οργανικός Νόμος, που ίσχυσε μία δεκαετία (1868-1878). Οι επαναστάτες συνέχισαν τον αγώνα με μορφή κλεφτοπολέμου.
Τον Οκτώβριο η επανάσταση είχε εκπνεύσει στη Δυτική Κρήτη ενώ στην Ανατολική υπήρχαν ζωντανοί πυρήνες που πρόβαλαν αντίσταση.
Τα χρόνια 1869 και 1870 η εσωτερική κατάσταση στην Κρήτη ήταν τραγική. Ο πληθυσμός ελαττώθηκε με αποτέλεσμα να ερημωθούν πολλοί οικισμοί. Η οικονομική κατάσταση ήταν άθλια και επικρατούσε γενικός μαρασμός. Το 1870 ξέσπασε ο Γαλλοπρωσικός πόλεμος. Η Οθωμανική αυτοκρατορία ενέτεινε τα μέτρα επιτήρησης στην Κρήτη, από φόβο μιας νέας επανάστασης. Εκδόθηκε ο "Διοργανισμός των εν Κρήτη ιερών μονών, σταυροπηγιακών τε και ενοριακών".
Το καλοκαίρι του 1876, Κρητικοί πολιτικοί και στρατιωτικοί αρχηγοί προώθησαν την ιδέα ανακήρυξης της Κρήτης σε αυτόνομη ηγεμονία. Πρότειναν ως ηγεμόνα τον Γρηγόριο Υψηλάντη, πρεσβευτή της Ελλάδας στη Βιέννη. Τον Ιούλιο η γενική συνέλευση των Κρητικών υπέβαλε υπόμνημα για ουσιώδεις τροποποιήσεις του Οργανικού Νόμου, η Υψηλή Πύλη, όμως, δεν απάντησε.
Φαντασία και Καρδία δευτέρα ἔκδοσις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.